خطر منفی اندیشی از نگاه امام جعفر صادق (ع)

انسان باید مثبت‌اندیش باشد و گرفتار منفی‌اندیشی نگردد. اهل‌بیت (ع) همواره در طریق رهایی، نجات، آزادی و هدایت انسان‌ها گام برمی‌داشتند. آنان پیش‌گامان خدمت و مشکل‌گشایی و بازکردن گره‌های بزرگ و کوچک بشریت بوده‌اند. آنان چاه‌های پیش روی بشریت و چالش‌های جاری و آینده جهان را نشان داده‌اند و انسان‌ها را از سقوط در چاه‌ها بازداشته‌اند. امام جعفرصادق (ع) به جهانیان چنین هشدار داده‌اند: «من حفر لأخیه بئراً سقط فیها» (بحارالانوار، ج ۷۸، ص ۲۰۲)؛ هرکس برای برادرش چاهی بکند، در آن سقوط خواهد کرد. امام ششم (ع) در این گفتار از راه تبیین اثر چاه کندن برای دیگران، همگان را از بدبینی، کینه‌ورزی، منفی‌اندیشی، عقده‌گشایی و لجبازی در روابط‌عمومی بازداشته‌اند. هرکس برای دیگران چاهی بکند و در صدد ضرر، خطر، انحراف، آلودگی و شکست دیگران باشد، خودش گرفتار می‌گردد. هرکس در راه حق دیگران کارشکنی کند، در راهش کارشکنی خواهدشد. اثر مانع‌تراشی در حرکت متعالی برادر مسلمان پیدایش مانع در حرکت خود وی خواهد بود. تلاش در راه ضربه‌زدن به همکاران، عامل گرفتاری خود انسان به ضربه‌های دیگران است. هرکس در راه شکستن و ذلیل کردن برادر مسلمانش تلاش کند، خودش شکسته خواهد شد. امام صادق (ع) در این حدیث عبارت «لأخیه» را آورده‌اند. این واژه قبح و خطر اقدامات و حرکت‌های خلاف مروت و انصاف و وجدان و اندیشه‌های ناجوانمردانه برای تخریب برادر مسلمان در جامعه اسلامی را یادآوری می‌نماید. در این حدیث چاه کندن در سر راه رشد و تکامل فردی برادران مسلمان خویش در لایه‌های گوناگون اقشار و اصناف در جامعه اسلامی نکوهش شده است. برادران مسلمان در جامعه اسلامی باید چاه‌های سر راه دیگران را پر کنند و موانع پیشرفت، ترقی، موفقیت و پیروزی را از بین ببرند. مؤمنان باید راه سرافرازی، عزت و سربلندی برادران مسلمان خویش را بگشایند و چالش‌ها را رفع کنند. گره ایجاد کردن و مشکل‌زایی در راه توفیق برادر مسلمان، خیانت به او است و انحطاط و سقوط فکری خائن را آشکار می‌سازد. چاه کندن در راه برادر مسلمان باعث سقوط چاه‌کن در چاه خواهد شد. هر مسلمانی باید به عاقبت چاه کندن در راه برادر مسلمانش بیندیشد و از این کار زشت دوری کند.